ตจปัญจกกัมมัฏฐานกับการเกิดขึ้นของวิปัสสนูปกิเลส 10 อย่าง

เมื่อเราเคยทำสมาธิฌานมาก่อน คือการทำจิตให้นิ่งดื่งลงไป ในสมาธิคือการรวมตัวของจิต ตั้งแต่ปฐมฌานขึ้นไปจนถึงอรูปฌาน แล้วเห็นว่าการเอาจิตไปเเสวยในฌานนั้น ไม่เป็นไปเพื่อการละกิเลสได้ เมื่อเราออกจากสมาธิแล้วกิเลสก็จะเกิดขึ้นเหมือนเดิม ดังนั้นเราจึงหันกลับมาเจริญ กัมมัฏฐาน 5 กัน แต่เมื่อเราเจริญกัมมัฏฐาน 5 กันแล้ว คือการที่พิจารณาร่างกายนี้ตั้งแต่ศีรษะถึงปลายเท้า เมื่อเจริญมากขึ้นสมาธิฌานก็ตามมาเกิดอีกมากมาย และประณีตกว่าเดิมหลายเท่าตัว เมื่อเป็นดังนี้ ทำให้นักปฏิบัติถ้าไม่เข้าใจอย่างถูกต้องแล้ว มักจะแวะเข้าไปในสมาธิฌานนั้นๆ เพราะยั่วยวนชวนให้ลุ่มหลงมากๆ เมื่อบุคคลนั้นมัวแต่เสวยอาการของสมาธิฌานนั้น มีประการต่างๆเรียกว่า วิปัสสนูปกิเลส คือ ทางผิด เข้าใจผิดๆ มีอาการดังนี้

1.โอภาส แวะเข้าไปสนใจ มีความพอใจในแสงสว่างของจิต

2.ปีติ ความอิ่มเอิบเบากาย เบาใจ มีความสุขมาก

3.ญาณ ความรู้เห็นเช่น หูทิพย์ ตาทิพย์ รู้ใจผู้อื่น และเหตุการณ์ต่างๆระลึกชาติของตน และผู้อื่นได้ รู้อดีต-อนาคต พิเศษกว่าคนทั่วไป

4.ปัสสัทธิ ความสงบของกาย และใจอย่างแนบแน่น

5.สุข มีความสุขล้นเหลือ ทั้งกาย ใจ ที่ไม่เคยมีมาก่อน

6.อธิโมกข์ มีความน้อมใจ เชื่ออย่างแรงกล้าว่าตนได้มาถูกทางแล้ว

7.ปัคคาหะ ความเพียรของตนก็ไม่ย่อหย่อน ธรรมก็ประณีต

8.อุปัฏฐาน สติของตนก็ตื่นตัว แก่กล้า ชัดเจนมากตลอด

9.อุเบกขา ความรู้ความเห็นทั้งหลายของจิต ก็เข้าใจรู้แจ้งสภาวะธรรมว่าไม่ควรยึดมั่น พร้อมใจเป็นกลางวางเฉยอยู่

10.นิกันติ คววามพอใจ ติดใจ จนตายใจว่าตนพ้นทุกข์ แน่ๆ

ที่ มา: หนังสือตจปัญจกกัมมัฏฐาน หลวงพ่อจรัญ ทักขญาโน

 

ศึกษาเพิ่มเติม จากยูทูป ตอบ-ถาม รายการธรรมะสว่างใจ หลวงพ่อจรัญ ทักขญาโน
เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจ ปฏิบัติทางด้านกายคตาสติ ครับ