นิทาน เรื่อง "พญานาค"

อย่างนี้ต้องไปเชิญ คุณครูติง ติง มาอธิบายครับ

การลงข่วง พิธีแต่งงาน การทำมาหากิน การถือผี และการเลี้ยงผี
<!-- google_ad_section_end -->

 

ประวัติความเป็นมา

ในพงศาวดารเมืองแถง(แถน) กล่าวถึง การกำเนิดมนุษย์และถิ่นกำเนิดของชาวภูไทว่า เกิดจากเทพสามีภรรยา 5 คู่ ซึ่งเป็นพี่น้องกัน เมื่อหมดอายุบนสวรรค์จึงอธิษฐานจิตเนรมิตน้ำเต้าขึ้นมา เทพทั้ง 5 คู่ ก็เข้าไปอยู่ในน้ำเต้า น้ำเต้าลอยจากสวรรค์มาตกบนภูเขาที่ทุ่งนาเตา ซึ่งอยู่ห่างจากเมืองแถงไปทางตะวันออกเป็นระยะทางเดิน 1 วัน น้ำเต้าได้แตกออก เทพได้กลายเป็นมนุษย์ 5 คู่ ออกมาจากน้ำเต้าทีละคู่ตามลำดับ คือ ข่า แจะ ภูไท ลาวพุงขาว ฮ่อ(จีน) และแกว(ญวน)

ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของมนุษย์ 5 เผ่าพันธุ์ในเวลาต่อมาคนเหล่านี้ได้แยกย้ายกันตั้งรกรากในพื้นที่ต่าง ๆสำหรับชาวภูไทตั้งบ้านเรือนที่เมืองแถง มีขุนลอคำเป็นหัวหน้า ประชากรของภูไทได้เพิ่มจำนวนถึง 33,000 คนในเวลาต่อมา และขยายตัวไปตั้งรกรากหลายเมือง ขุนบรมราชบุตรของขุนลอคำ ได้เป็นเจ้าเมืองแถงใน พ.ศ. 1274 ขุนลอบุตรของขุนบรมราชาได้มาตั้งเมืองหลวงพระบางใน พ.ศ. 1283จากพงศาวดารเมืองไล กล่าวว่า ชาวภูไท ในดินแดนนี้ 2 พวกคือ

1. ภูไทขาว อาศัยอยู่เมืองเจียน เมืองมุน เมืองบาง มีเมืองไลเป็นเมืองใหญ่ รวม 4 เมือง ดินแดนแถบนี้อยู่ใกล้ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน อากาศหนาว ชาวภูไทจึงมีผิวขาว อีกทั้งได้รับอารยธรรมจากจีน โดยเฉพาะการแต่งกายในพิธีศพ ซึ่งนิยมนุ่งขาว ห่มขาว จึงเรียกชาวภูไทกลุ่มนี้ว่า "ภูไทขาว"

2. ภูไทดำ อาศัยอยู่เมือง ควาย,เมืองคุง เมืองม่วย, เมืองลา เมืองโมะเมืองหวัด เมืองซาง มีเมืองแถง(แถน) เป็นเมืองใหญ่ รวมเป็น 8 เมือง ชาวภูไทกลุ่มนี้มีผิวคล้ำกว่าภูไทตอนบน และนิยมแต่งกายด้วยผ้าพื้นเมืองย้อมครามเข้ม และอาศัยอยู่บริเวณแม่น้ำดำ ซึ่งเป็นแหล่งเกษตรกรรม

จึงเรียกว่า "ภูไทดำ" ชาวภูไททั้ง 2 กลุ่ม รวมกันแล้วเป็น 12 เมือง จึงเรียกว่า แคว้น "สิบสองจุไทย" เมืองไล เมืองของชาวภูไทขาว ตั้งอยู่ในดินแดนคาบเกี่ยว หรือตะเข็บของลาว จีน และญวน เพื่อความอยู่รอด เมืองนี้จึงจำเป็นต้องอ่อนน้อมแก่ทั้ง 3 ฝ่าย ต้องส่งส่วยแก่ทุกฝ่ายเดิมแคว้นสิบสองจุไทย ขึ้นกับอาณาจักรน่านเจ้า

ครั้นต่อมาไปขึ้นอยู่กับอาณาจักรโยนกเชียงแสน เมื่ออาณาจักรโยนกเชียงแสน ถูกพวกภูไทมาทำลายลง สิบสองจุไทยได้ไปขึ้นกับแคว้นหิรัญเงินยวง (ต่อมาแคว้นนี้เป็นเมืองขึ้นของอาณาจักรลานนา)ใน พ.ศ.2250 อาณาจักรล้านช้างได้แตกเป็น 2 อาณาจักร คือทางเหนือ เรียกว่า อาณาจักรล้านช้างร่มขาวหลวงพระบาง ทางใต้ เรียกว่า อาณาจักรล้านช้างร่มขาวเวียงจันทน์ สิบสองจุไทยอยู่ภายใต้การดูแลของอาณาจักรแรกต่อมาบังเกิดการอัตคัดอดอยาก และความขัดแย้งระหว่างท้าวก่า หัวหน้าของชาวภูไท กับเจ้าเมืองนาน้อยอ้อยหนู (น้ำน้อยอ้อยหนู)

ท้าวก่าจึงพา ชาวภูไทเป็นจำนวนมาก (ประมาณหมื่นคน) อพยพจากเมืองนาน้อยอ้อยหนูมาขอขึ้นกับเวียงจันทน์ โดยทางเวียงจันทน์ให้ไปตั้งถิ่นฐานที่เมืองวัง (อยู่ทางตะวันออกของเมืองมุกดาหาร ห่างประมาณ 150 กิโลเมตร)

ชาวภูไทกลุ่มนี้ ได้ส่งส่วยมีดโต้และขวานให้เวียงจันทน์ ปีละ 500 เล่ม แต่เนื่องจากเมืองวังอยู่ชายแดนอาณาจักรล้านช้างร่มขาวเวียงจันทน์ แต่ใกล้พรมแดนเวียดนาม พวกเขาจึงได้ส่งส่วยขี้ผึ้ง 5 ปึก (ปึกหนึ่งหนัก 5 ชั่ง) ให้แก่ เจ้าเมืองคำรั้วของเวียดนามด้วย

 

หายไปไหนกันหมดแล้วล่ะ ขอชะแว้บไปทำธุรกรรมก่อนนะ แล้วจะกลับมาอ่านค่ะ
กรุณาเล่าเรื่องไว้รอด้วย...

ปล.ขอเวลานอกหนึ่งชั่วโมง

 

ค่อนข้างจะเห้นด้วยกับท่าน คุรุวาโร นะ

งานของผม จะต้องเดินทางไปทั่วประเทศ ครั้งหนึ่งได้ไปทำงานกับเพื่อนอีก 2

คน ที่ อำเภอ บ้านโป่ง จ.ราชบุรี ตอนที่ทำงานเราก็ทำงานกันไปในสำนัก

งาน พอเหนื่อยมากๆก็เลยไปหาอะไรกินกัน ก็ไปนั่งกินน้ำแข็งไสกับขนมปัง

แถวๆหน้าไปรษณีย์ อารมณ์ที่มันหิวและร้อนช่วงแรกทุกคนก็ก้มหน้าก้มตากิน

กันอย่างเดียวไม่ได้สนใจสิ่งรอบข้าง แต่พอผ่านไปสัก 5 นาที ผมและเพื่อนๆ

เริ่มมองหน้ากันไปมา ทุกคนเริ่มสังเกตเห็นสิ่งผิดปกติรอบตัว

ผมเริ่มงงๆ ทำไมสาวๆที่ผ่านไปผ่านมา หน้าตาดีๆทั้งนั้นเลย

ทุกคนก็เลยค่อยๆทานขนมไป มองสาวไป ขนมปังอร่อยมากขึ้นเยอะเลย อิอิ

 

กลับมาแล้วค่ะ ไม่มีเรื่องเลยเหรอคะ เืืพื่อนๆ ยังอยู่กันไหมเอ่ย...
มาทวงสัญญาด้วยค่ะ มีแต่เรื่องสาวๆ เรื่องหนุ่มๆ ไม่มีเหรอ...

 

พิธีลงข่วง เป็นพิธีกรรมอย่างหนึ่งที่ทำขึ้นเพื่อบูชาแถนให้ช่วยปกปักรักษาคน ในครอบครัวและในหมู่บ้านให้มีความสุข ซึ่งจะเริ่มเวลาประมาณ 18.00-24.00 นาฬิกา หรือบางครั้งอาจนานกว่านี้ ในพิธีลงข่วงจะจัดให้มีปะรำพิธี ที่มีเครื่องเซ่นบวงสรวงเรียกว่า เรือนแก้ว ที่ประกอบไปด้วย ธูปเทียนข้าวต้ม กล้วยน้ำว้า ผ้าไหม ข้าวสาร สุราขาว 1 ขวด กรวย พานหมาก พลู บุหรี่ เป็นต้น ในการทำพิธีลงข่วงนี้จะมีผู้เฒ่าที่เรียกว่า แม่ครู หรือครูใหญ่ เป็นผู้นำในการทำพิธี เมื่อเซ่นไหว้บวงสรวงเสร็จแล้ว ก็จะรำอ้อมเรือนแก้วนั้นไปพร้อมกัน ทำนองที่ร้องเป็นทำนองหมอลำของชาวอีสาน มีดนตรี ประกอบการร้องและลำ คือ แคน กลองโทน ฉิ่ง บรรเลงไปเรื่อย ๆ มีผู้ร้อง คือ ผู้รำทรงแถน รำอ้อมเรือนแก้วไปจนกว่าจะเสร็จพิธี ถ้าทำนองการร้องสนุกสนาน ผู้ชมที่มาชมก็ปรบมือร้องรำตามไปด้วย

การลงข่วงอีกแบบคือการลงเข็นฝ้าย ซึ่งเรียกว่า ลงข่วงเช่นกัน เป็นการเข็นฝ้ายในตอนกลางคืน เพื่อเปิดโอกาสให้หนุ่มสาวพบปะพูดคุยกัน เป็นการเรียนรู้ในการเริ่มต้นชีวิตคู่ ผ่อนคลายจากการทำงานหนักในภาคกลางวัน และได้ทำงานด้วยคือการเข็นฝ้ายให้เป็นเส้นด้าย

 

การบูชาแถน คำว่า แถน หมายถึงอะไรครับ พญานาค ผีฟ้า หรือเจ้าที่เจ้าทางครับ

 

ตอบว่า ผีฟ้าค่ะ

 

มิกกี้ไปเข้าฌานมาเหรอ..แหมฟิตใหญ่เลยนะ
คืนนี้ไปเที่ยวกันหรือเปล่า? แล้วเนวิเกเตอร์ซ่อมเสร็จหรือยังอ่ะ

 

ประเพณีแซงสนัมประจำกะมอ เป็นประเพณีพื้นบ้านในกลุ่มคนที่เชื่อว่าผีเป็นวิญญาณที่มีอำนาจลึกลับ สามารถทำให้คนเจ็บป่วยได้ การบำบัดรักษามิให้ร่างกายเจ็บป่วยคือ การป้องกันมิให้วิญญาณผีเข้าสิงในร่างได้อีกหลังจากที่ได้ทำพิธีปัดเป่าให้ ผีออกไปจากร่างกาย โดยแม่ครูหรือแม่หมอ ทำพิธีเหยา (เยา) คุมผีให้ออกไปแล้ว เพื่อเป็นการซ่อมเสริมสุขภาพของตน ในกลุ่มคนที่รักษาด้วยการเหยาในแต่ละหมู่บ้านจะรวบรวมผู้ที่มีศรัทธาต่อแม่ ครู ซึ่งเคยให้การบำบัดรักษาคนมาแล้วให้มาทำพิธีร่วมกันเป็นประจำทุกปี โดยจัดทำพิธีขึ้นในหมู่บ้านของตน และนิยมจัดกันระหว่างช่วงเดือน ๔ ถึง เดือน ๕ ซึ่งเป็นช่วงฤดูร้อน ดอกไม้ป่าบานสะพรั่งสามารถเก็บมาบูชาแม่ครูและจัดผูกร้อยห้อยตามเสาไม้ โดยเฉพาะดอกจำปา ซึ่งนิยมนำมาเป็นพวง ๆ ประดับเสากลางลานพิธีกรรม พิธีกรรมเช่นนี้มีชื่อเรียกว่า "ลงสนาม" หรือในภาษาไทยโซ่ เรียกว่า "แซงสนัม" ซึ่งนอกจากจะเป็นการเลี้ยงผีเชิญผีออกจากร่างแล้ว ยังเป็นการบูชาแม่ครูหรือหมอเหยาไปพร้อมกันด้วย พิธีแซงสนัมประจำกะมอจึงมีความสำคัญทั้งในเชิงความเชื่อในด้านการตรวจสุขภาพ มิให้เจ็บป่วยจากวิญญาณผีร้ายและเป็นการตอบแทนแม่ครูที่เคยรักษาตนให้พ้นจาก ความเจ็บป่วยที่ผู้เจ็บป่วยหรือ "ลูกแก้ว" จะพบปะแม่ครูทำพิธีตอบแทนบุญคุณแม่ครูปีละ ๑ ครั้ง ตลอดไป

พิธีกรรม พิธีกรรมในงานลงสนามเลี้ยงผี โดยปกติจะจัดขึ้น ๒ วัน โดยช่วงก่อนถึงวันงานจะมีผู้ที่ได้รับการอุปโลกให้เป็นหัวหน้า กลุ่มผู้ทำพิธีที่เรียก "ลูกแก้ว" จะปรึกษาหารือกำหนดวันลงสนาม ติดต่อนัดหมายกับแม่ครู รวมทั้งรวบรวมเงินทองที่จะต้องมีค่าใช้จ่ายในวันทำพิธีกรรมและค่าตอบแทนแม่ ครู (บ้านกกส้มโฮง ตำบลกุสุมาลย์ เก็บคนละ ๒๐๐ บาท รวม ๑๙ คน) ครั้นถึงวันงานในภาคเช้าจะช่วยกันทำตูบทำผาม (ปะรำพิธี)

ปะรำพิธีจัดขึ้นไม่ยากนัก โดยหาบริเวณที่เป็นลานกว้างด้านหนึ่งจะปลูกร้านปักเสาเป็นล็อคๆ ให้มีความกว้างยาวพอที่จำนวนลูกแก้ว และแม่ครูจะนั่งทำพิธีหรือนอนพักผ่อนในเวลากลางคืนได้ รวมทั้งมีพื้นที่จะวางเครื่องใช้สิ่งของที่จำเป็นปกคลุมหลังคาด้วยวัสดุที่ หาได้จากท้องถิ่น เช่น หญ้าแฝก ผ้าใบ ผ้าร่ม ด้านหนึ่งของปะรำพิธีหาแผ่นไม้หรือแผ่นสังกะสีกั้นไว้มิให้โล่งแจ้งเพื่อวาง เครื่องบูชาของลูกแก้วแต่ละคน

ปัจจุบันอาคารที่ใช้ทำพิธีมักปลูกคล้ายปะรำยาว ๆ ทรงหมาแหงน สำหรับหมู่บ้านที่มีเต้นท์ผ้าใบชนิด ๒ - ๓ ห้อง ก็นำมาใช้ได้อย่างสะดวก เพียงแต่หาสังกะสีมากั้นด้านหนึ่งเพื่อบดบังเครื่องบูชามิให้โล่งแจ้งเกินไป นัก

การจัดเตรียมอีกส่วนหนึ่งคือ การทำเสากลางลานพิธีไว้รำ ตกแต่งด้วยดอกไม้ โดยเฉพาะดอกจำปา นำมาร้อยเป็นพวง แขวนไว้ตามปลายร่มขนาดใหญ่ รอบ ๆ เสากลางลานพิธี จะมีโอ่งน้ำ กาละมัง จะใส่น้ำไว้ใช้คล้ายเป็นอ่างน้ำมนต์ใช้ลูบหน้าเวลาร้อน ใช้ตักน้ำรดแม่ครูและลูกแก้วด้วยกัน ตลอดจนใช้ลอยเรือกาบกล้วยเพื่อสะเดาะเคราะห์ ส่งเคราะห์ส่งผีคืนสู่ถิ่นเดิมของตน

การตกแต่งเสากลางลานพิธี เสาไม้ต่าง ๆ มักนิยมนำดอกไม้มาประดับ เช่น ดอกรัง ดอกจิก และดอกจำปา ในช่วงการจัดพิธีลงสนามเป็นช่วงฤดูดอกไม้บานดังคำกลอนที่ว่า "เดือนสามค่อย (คล้อย) ดอกไม้บานคี่ (คลี่) เดือนสี่ค่อยดอกไม้บานหลาย"

ในการตกแต่งปะรำพิธี หมอเยาบางคนจะใช้ไม้อัดแผ่นมาทำเป็นรูปตัวช้างม้า ทาด้วยสีเหลือง หมายถึงเป็นสัตว์พาหนะเชิญให้ผีมาประทับร่างตนและส่งผีกลับที่เดิม

ลูกแก้วทุกคนที่เข้าร่วมพิธีจะเตรียม หมอน ๑ ใบ ขันธ์ ๕ ซึ่งประกอบด้วยเทียน ๕ เล่ม ดอกไม้ ๕ มัด เงินค่าพิธี แล้วแต่ละแห่งกำหนด (เช่น ๑ บาท ๕ สลึง หรือ ๖ สลึง) อุปกรณ์ในการเสี่ยงทาย เช่น ดาบ (ง้าว) ข้าวสาร เป็นต้น อุปกรณ์ดังกล่าวจะมีผู้จัดหาไว้ให้แม่ครูรวมทั้งเสื้อผ้าที่จะแต่งเมื่อทำ พิธีและอุปกรณ์เสี่ยงทายบางอย่างเช่น ไข่ไก่ ๑ ฟอง เหรียญบาท ๕ เหรียญ เป็นต้น ตลอดจนการเตรียมหมอแคน ดนตรี กลอง

 

ก่อนเวลาเที่ยงวันหมอเยาจะแต่งตัวเข้าสู่ปะรำพิธีพร้อมด้วยลูกแก้ว ทุกคนเข้าประจำที่ของตน ลูกแก้วนั่งประนมมือบูชาครู แม่ครูพนมเพื่อเชิญผีเข้าสู่ร่างตน (แม่ครูคำสี ศรกายสิทธิ์บ้านใต้ มีผี ๒ ตัว ที่เชิญเข้าทรง คือ อ้ายคำแดง และนางสายทอง) โดยร่างกายจะสั่นไหว เมื่อผีเข้าประทับร่างแล้วจะทำพิธีเสี่ยงทายว่าจะเริ่มพิธีกรรมเชิญผีอื่น ๆ ได้หรือไม่

การเสี่ยงจะใช้การจับเหรียญเงินวางไว้ที่นิ้วมือ และการตั้งไข่ไก่ที่ฝ่ามือ ถ้าหากวัสดุไม่ร่วงจากนิ้วมือจากฝ่ามือ แสดงว่า ถึงเวลาทำพิธีได้แล้ว แต่ถ้าวัสดุร่วงหล่นแม่ครูจะยังไม่ทำพิธี จะรอเวลาแล้วทำการเสี่ยงทายใหม่ จนแน่ใจว่าควรเริ่มพิธีได้แล้วพิธีกรรมในขั้นต่อไปคือ การขับลำเชิญผีทั้งหลายให้ลงมารับรู้การเลี้ยงผีประจำปีครั้งนี้ หลังจากนั้นบรรดาแม่ครูและลูกแก้วจะออกฟ้อนรำไปรอบ ๆ เสาลานพิธีท่ามกลางเสียงแคนที่บรรเลงเร้าใจ เมื่อถึงเวลารับประทานอาหารจะหยุดพักหลังจากนั้นก็ทำพิธีบอกกล่าวผี และออกฟ้อนรำเป็นที่สนุกสนานด้วยท่าทางต่าง ๆ ซึ่งบรรดาผู้ทำพิธีเชื่อว่าเป็นความต้องการของผีให้ทำเช่นนั้น

การทำพิธีเลี้ยงผีจัดขึ้นในครึ่งวันแรก กลางคืนและวันรุ่งขึ้นในช่วงเช้าและบ่าย ผู้เข้าประกอบพิธีจะใช้เวลากับการฟ้อนรำและให้แม่ครูปัดเป่าให้ร่างกายตน แข็งแรงสมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ หลังจากนั้นจึงเสี่ยงทายมีการทำกระทงหน้าวัวเพื่อสะเดาะเคราะห์ ส่งวิญญาณผี บางแห่งทำเป็นเรือกาบกล้วยลอยน้ำไปเป็นเสร็จพิธีกรรม หลังจากนั้นแม่ครูหรือหมอเยาจะกลับบ้านช่องถิ่นฐานของตน

 

เคยเห็น แถวๆ หมู่บ้านเขาทำคะ เคยไปถ่ายภาพ และอัดวิดีโอมาด้วย พอมาถึงบ้าน ไฟล์ภาพทั้งหมด เปิดไม่ได้ แหะๆ เป้นไฟล์เสีย

 

มาหนับหนุนค่ะ..สาวผู้ไทยสวยจริงๆๆนะ ผิวพรรณ ขาว สะอาด สเป๊กคะรุทาเลย..ออกอาการทอมบอย ซะแล้ว555..

 

น้องแหมบก็ทำพิธีนี้ด้วยเหรอคะ พี่แอนตี้มากเลยนะ ลูกน้องขอลาไปเลี้ยงผีที่บ้าน พี่ยังว่าให้เลย ว่าเลี้ยงทำไม เ้ค้าบอกว่าเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาและผีช่วยได้ ก็เลยบอกว่างั้นทำไมไม่ให้ผีทำงานให้บ้างล่ะ ตัวเองจะได้ไม่เหนื่อย ถ้าผีช่วยได้จริงป่านนี้เธอคงสบายแล้วล่ะ ไม่ต้องมาทำเลี้ยงผีด้วย

 

อย่าพูดได้มั้ย เพราะสาวภูไทนี่แหละ มารหัวใจเราเลย พอได้ยินทีไรมันปี๊ดดดด

 

แวะมาบอก..ราตรีสวัสดิ์ (เพราะเมื่อเช้าเราก็เข้ามาอรุณสวัสดิ์)....นะจ๊ะ..ชาวเมืองคุรุวาโร
ที่จริงเข้ามาเล่นเน็ตนานแล้ว..แต่ไปใช้เวลาโพสรูปภาพที่ FB (ซะนาน)..เป็นเรื่องของการ
สร้างพลับพลา และหล่อพระบรมรูปพระเจ้าตากสินมหาราช (สนใจก็ไปที่ FB สาวอุทัย.เด๊อ)..สำหรับวันนี้ต้องขออนุญาต เพราะพรุ่งนี้เช้ารับงานใหญ่..และ..ร้อนแรง.งงงงงง
คิดดูเหอะ..ให้ไปเดินทางผ่านดวงอาทิตย์..ไม่ใช่เรื่องเย็นๆ เลยนะเนี่ยะ.(มีเรื่องต้องกระซิบ
คือว่า..เมื่อคืนเรารู้ว่าเราฝันเกี่ยวกับคุณคุรุวาโร..ด้วยนะ.. แต่..มันน่าเสียดาย..ดันจำไม่ได้ซะเนี่ยะ..)....ให้มีความสุขกาย สบายใจ ทุกทุกคนนะจ๊ะ...ดาว*

 

พูดให้อยาก...แล้วจากไป...แงแง (อดฟังเลย) :'(

 

สวัสดีค่ะ

 

คะรุทาผู้่น่ารัก วันนี้เพื่อนเราเป็นอะไรกันหมด
ไม่หนุกหนานร่าเริงเหมือนเคย ทุกคนเลยอ่ะ เบื่อเหรอ
เข้าพรรษานี้ จะไปบวชแล้วเหรอ
ถ้าจะไปบอกด้วยนะ จะได้นัดกันไปทำอะไรดีๆ
ขออุบไว้ก่อน แต่ดีแน่นอน รับรองยังไม่มีใครเคยทำ

 

พี่รั้งแตฝันเห็นพี่นะค่ะ

เมื่อคืนนี้